ماست سنتی بخوریم یا صنعتی؟
مقابل یخچال لبنیات فروشگاه که بایستید هزار و یک جور محصول جدید میبینید.کمچرب، پرچرب، غنیشده و.... اما آیا این همه اسم فقط برای تجارت و بالارفتن فروش است یا واقعا دنیای لبنیات آنقدر گستردهشده که هر روز محصولی با ویژگیهای جدیدازراه می رسد؟
به گزارش سلامت نیوز ، اگر میخواهید درباره محصولات جدید لبنی اطلاعات بیشتری کسب کنید، این راهنما را بخوانید.
پروبیوتیک
پروبیوتیک ها، میکروارگانیسم های زندهای هستند که اگر به اندازه کافی به خوراکیها اضافه شوند، میتوانند آثار مثبتی روی سلامت ما داشته باشند. مهم ترین خاصیت این نوع محصولات، کاهش عوارض عدم تحمل لاکتوز است. یعنی افرادی که نسبت به لاکتوز موجود در شیر حساسیت دارند و با خوردن شیر نفخ میکنند و کسانی که به سختی میتوانند لبنیات را هضم کنند یا خیلی زود به مشکلات گوارشی مثل یبوست دچار میشوند، با خوردن محصولات پروبیوتیک میتوانند وضعیت گوارشیشان را بهتر کنند.
اما محصولات پروبیوتیک خواص دیگری هم دارند. آنها با سرطان مبارزه و سیستم ایمنی بدن را تقویت میکنند، ضد عفونی کننده دستگاه گوارشی هستند و با جلوگیری از رشد باکتری های عفونت زا در بدن، به سلامتی شما کمک کرده و باکتریهای مضر را در بدن سرکوب میکنند. همچنین مصرف پروبیوتیک ها باعث جذب بیشتر مواد مغذی موجود در مواد غذایی مصرفیتان میشود. بهعنوان مثال پروبیوتیکها تأثیر زیادی در جذب کلسیم، ویتامین K و ویتامین B دارند. یک نکته جالب دیگر درباره پروبیوتیکها این است که آنها بدن را از عوارض دارویی پاک میکنند.
مثلا مصرف آنتی بیوتیک ها برای درمان بیماریهای ویروسی معمولا باعث از بین رفتن باکتریهای مفید سیستم گوارشی میشود چون این داروها برای از بین بردن باکتریها هستند و فرقی بین باکتریهای خوب و بد قائل نمیشوند. اما خوردن محصولات پروبیوتیک کمک میکند که باکتریهای مفید دوباره به روده بازگردند و عوارض آنتی بیوتیک از بین برود.
بدون لاکتوز
لاکتوز نام قند شیر است؛ قندی که البته باعث مشکلات گوارشی خیلی از افراد بعد از خوردن شیر میشود و نفخ و اسهال و دلپیچه ایجاد میکند. لبنیات کملاکتوز یا بدونلاکتوز، نوعی از لبنیات است که برای این افراد تهیه میشود. این لبنیات در واقع با فرآوری شیرهای معمولی ایجاد میشوند و خواص آنها فرقی با خواص لبنیات بکر ندارد. چرا بعضیها به لاکتوز حساسیت دارند؟ معمولا پای وراثت در میان است و گاهی هم مصرف برخی داروها یا جراحی، عفونت های گوارشی، بالارفتن سن یا بارداری باعث ایجاد حساسیت به لاکتوز میشود.
به طور طبیعی آنزیم مورد نیاز برای هضم لاکتوز از ابتدای تولد تا پیش از 5 سالگی در سیستم گوارشی تولید میشود اما برخی افراد پس از این دوره استعداد تولید آن را از دست میدهند. چرا لبنیات کملاکتوز در مقایسه با شیرهای معمولی شیرینترند؟ تا وقتی شیر حاوی قند لاکتوز است شیرینی قابل تشخیص ندارد اما وقتی این قند را به وسیله آنزیم تجزیه کنندهاش میشکنند، لاکتوز به واحدهای گلوکز تبدیل و مزه شیرین آن نمایان میشود.
لبنیات غنی شده
حتما دیدهاید که روی بسته بندی برخی محصولات لبنی نوشتهشده؛ غنیشده با ویتامین D، کلسیم، زینک و... شاید برایتان سؤال شود که مگر لبنیات به قدر کافی ویتامین یا املاح ندارند که باید به آنها اضافه شود؟ چرا دارند اما شما برای تأمین ویتامین یا کلسیم بدنتان باید مقدار زیادی شیر یا ماست مصرف کنید درحالی که اگر لبنیات غنیشده باشند با خوردن یک لیوان از آنها ممکن است نیاز بدنتان برآورده شود. دلیل دیگر غنیسازی، حفظ مقادیر بیشتری از مواد مؤثر لبنیات است.
ما برای پیشگیری از خطرات میکروبی که مواد لبنی را تهدید میکنند، آنها را گرم میکنیم یا در کارخانه ها لبنیات با فرایند گرمکردن پاستوریزه و استریلیزه میشوند. در این میان شیر در اثر گرما برخی از ویتامین ها و املاح خود را از دست میدهد. برای جبران این کمبودها، شیر را غنی میکنند تا نیازهای بدن را بهتر رفع کند. این همان کاری است که در تهیه آبمیوه های صنعتی هم انجام میشود و با افزودن ویتامین ها سعی میشود خواص میوه را به آبمیوه برگردانند.
هشدار:
مصرف محصولات پروبیوتیک تقریبا برای همه مفید است بهجز افرادی با بیماریهای خاص مانند HIV پیشرفته یا نوزادان زیر 6ماه.
با وجود این همه خاصیت، باکتریهای پروبیوتیک فقط یک هفته تا 10روز زنده میمانند و اگر شما محصولات پروبیوتیکی را بعد از این مدت مصرف کنید، هیچ فرقی با لبنیات معمولی ندارند.
میکروارگانیسم های پروبیوتیک در اثر حرارت از بین میروند بنابراین آنها را گرم نکنید یا با غذای داغ نخورید.
اگرچه بیشتر، ماست پروبیوتیک را در فروشگاهها میبینیم اما در دنیا فرآوردههای پروبیوتیکی مختلفی تولید میشوند. از انواع نوشیدنی پروبیوتیک مثل شیر و آبماست و دوغ گرفته تا پنیر و ماست و بستنی. فرقی ندارد کدام یک از این محصولات را مصرف میکنید. مهم این است که محصول، به اندازه کافی غنی باشد. محصول پروبیوتیکیای مناسب است که در هر میلیلیتر یا گرم از آن حداقل یک میلیون باکتری پروبیوتیک وجود داشته باشد. اگر غلظت باکتریهای پروبیوتیک محصولی کمتر از این باشد، خیلی مفید و کارآمد نخواهد بود.
هشدار:
غنی سازی فقط مخصوص لبنیات نیست و در ماکارونی، میوهها، آبمیوهها و هله هوله های مخصوص کودکان هم بهچشم میخورد. به هر حال باید حواستان باشد که در مصرف محصولات غنیشده زیادهروی نکنید. چون باعث رسوب املاح در بدن یا دفع آنها میشود.
اگر دچار پوکی استخوان هستید یا فقر شدید ویتامین D یا کلسیم یا هر ماده معدنی یا ویتامین دیگری دارید، نمیتوانید صرفا با خوردن این نوع لبنیات نیاز بدنتان را رفع کنید. باید حتما زیرنظر پزشک باشید. در واقع محصولات لبنی غنی شده برای پیشگیری از بروز یک بیماری مؤثرند نه درمان آن.
از آنجایی که کمبود ویتامینD و کلسیم در گروه میانسالان، سالمندان، دختران نوجوان و زنان باردار بیشتر است، بهتر است مصرف لبنیات غنی شده با ویتامین D را به آنها پیشنهاد کنید.